woensdag 16 april 2008

Desigin4all (the day after)

Dé conferentie in Maastricht over ICT en onderwijs.
Voor de OKE-groep[1] en voor onze collegae in het ROC mag ik vermelden wat nu zo aantrekkelijk was op de conferentie in het MECC in Maastricht .
Aangezien ik zelf twee workshops verzorgde is de deelname aan andere workshops altijd wat minder. Wat er echter uitsprong was de presentatie van het NOVA college, met de inrichting van een eigen portal. Een portal is een op de doelgroep afgestemde internetsite die de toegang vormt van alle digitale diensten die je nodig hebt. Twee docenten (en ict-gekken) van het NOVA College in Haarlem hebben die applicatie grotendeels zelf gebouwd met behulp van Sharepoint (microsoft). Opmerkelijk hoe ze dat vanuit de gebruikers hebben ingericht. Het is als het ware van onderaf opgebouwd en bevat toch al de nodige met elkaar communicerende functionaliteiten die je als medewerker (of als leerling) nodig hebt.
Twee voorbeeldjes.

Op je eigen pagina kin je doorklikken naar een declaratieformulier. Als je dat invult –deels is dat al met je eigen gegevens ingevuld- wordt het ‘automatisch’ opgestuurd naar de betreffende budgethouder. Keurt die de aanvraag goed, dan kan dat met één klik worden doorgezonden naar de administratie die e.e.a. kan opslaan, uitbetalen en verwerken.

Agenda’s. de jaaragenda en je persoonlijke agenda (en die van anderen) kun je over elkaar schuiven zodat je altijd gelijk weet wanneer je wat kunt verwachten.

Maar er was nog veel meer. Voor mij en anderen die bezig zijn met onderwijsregistratie-pakketten en portals in ieder geval een reden om volgende week op bezoek te gaan in Haarlem om ons nog eens nader te laten informeren.

Een ander highlight was de workshop die ik samen met Bram Esselink heb mogen verzorgen. Daar deden we aan mindmapping. Een interactieve workshop waarbij we aan de hand van een ‘extern’ project – een aanvraag van een organisatie om te helpen met het opzetten van een evenement- in kaart brachten wat de kansen en obstakels waren van zo’n leer/werktraject voor studenten, docenten/teams en management. Dat leidde tot de volgende ingevulde mindmap.

Helaas ging op de tweede dag bij de laatste workshop het licht letterlijk uit. Waardoor we vroeg huiswaarts keerden.

Hans Steeman

[1] Beleidsmedewerkers, examendeskundigen en kwaliteitszorgmedewerkers van de sectoren economie en zorg en welzijn van het ROC Nijmegen.

maandag 17 maart 2008

Op weg naar de conferentie

Al een tijdje niets meer gepubliceerd. Dat kan natuurlijk niet. Druk, druk, druk, mag geen excuus zijn. De conferentie in Maastricht 'desing4all' is in ieder geval een mooie aangelegenheid om teen en tander weer op te pakken. Confereren zit trouwens wel in de lucht op dit moment. "thuis' in Nijmegen ben ik op dit moment druk doende de studiedag voor zorg en welzijn en economie in ons ROC vorm te geven. Een programma voor zo'n 270 medewerkers met good practices een aantal masterclasses ( Willem Karssenberg http://www.trendmatcher.nl/, Marcel de Leeuwe http://www.leerbeleving.nl/wie-ben-ik/ en het Debat instituut) en een schitterende afsluiting met Abkader Chrifi. Dat vergt natuurlijk wel wat organisatie. Tussendoor dan ook nog de workshops voor de conferentie voorbereiden (Sharepoint bij ROC Nijmegen nummer 141 en 259 Roc in the community - met toepassing van mindjet manager-) en betrokken worden bij de in te richten portal en de keuze voor een nieuw onderwijsregistratiesysteem. Dan is het toch wel druk. Sporten bepekt zich even tot het volgen van NEC (vooralsnog een leuke bezigheid) en het rennen met Lenie (zit nu op 40 minuten, dus Marikenloop zal wel lukken)
Ga me dus nu wat meer voorbereiden op de conferentie en hoop daar ook verslag van te doen.....

tot gauw dus.

donderdag 24 januari 2008

De school als bedrijf

Laatst samen met collega´s een workshop competentiegericht beoordelen gegeven aan het team Bedrijfsadministratie. Concreet opgebouwd rond het werkproces 'klanten ontvangen'. Eerst wat theorie, dan aan de slag met het maken van een beoordelingslijst op basis van de combinatie met competenties en prestatie -indicatoren ( Wat een woorden: het is gewoon gedrag wat je wil zien!! toch). Vervolgens dat toepassen in concrete situaties: een film van een klantenontvangst, een rollenspel over de ontvangst van een klant en een criterium gericht interview met een stagair over dezelfde werkzaamheid. Na afloop ging de discussie via het beoordelen van de leerling over 'de omgang' met een leerling.
Mijn opmerking over het benaderen van een leerling als 'werknemer' in een bedrijf (we zijn een beroepsopleiding) viel niet bij iedereen in goede aarde. 'We blijven toch een school', was een opmerking met veel bijval. Mij werd zelfs het voorbeeld onder de neus gewreven hoe we ons 'als leerlingen gedroegen' tijdens een cursus WP4.2 die een collega van ons verzorgde.

Ik pareerde deze opmerking met de vraag: hoe hij nu WP of Word- vaardig is geworden. 'Tja door te doen natuurlijk.' Restte natuurlijk een inkoppertje. Was de les in WP destijds wel adequaat en indien niet: verklaarde dat ons puberaal gedrag misschien voor een deel??

Ach natuurlijk zijn we niet altijd een bedrijf en is 'leerling-gedrag' niet alleen te verklaren uit niet passend aanbod onderwijs, maar een beetje reflectie op ons gedrag vroeger en nu, kan geen kwaad.

dinsdag 8 januari 2008

GESLAAGD OF NIET??

Voor een publicatie je eigen innovatiesucces verwoorden is toch een beetje als examen doen. Het wordt ook nog in een boekje weergegeven, dus een filmpje, een interactieve pagina, of andere publiciteitvormen voor 'digital natives' zijn niet mogelijk. Dus we gaan voor een hele andere optie kiezen. Hoewel ik zelf - in mijn vroegere onderwijspraktijk en ook nu in mijn begeleidingwerk - niet zo van de koninklijke weg en de structurele aanpak ben heb ik daar toch maar eens voor gekozen.


Wat doe je in zo'n geval. Je maakt eerst een kwalificatiedossier van de 'innovator', althans het deel C wat ik dan ook maar zelf heb vastgesteld. De volgende stap is natuurlijk beoordelingscriteria vaststellen op het niveau van competenties en werkprocessen om daar mee te kunnen beoordelen of de kandidaat voldoet aan de eisen uit het dossier.
En nu zal ik natuurlijk via mijn portfolio moeten bewijzen dat ik voldoe. Dat bewijs verwoord ik hieronder, maar beter is natuurlijk te verwijzen naar eerdere artikelen in mijn weblog (
http://opwegnaarcgo.blogspot.com/) , de brochure EK onder de 21 en andere bewijzen die ik in de loop van mijn functioneren heb verzameld.



Werkproces 1.1

Als het gaat om analyseren, kijk ik graag terug naar de periode waarin ik deel uit maakte van de MR. Het was de begintijd van (de vorming van) het ROC en zeker voor vernieuwende ideeën geen makkelijke periode. De organisatie moest gebouwd en beheerst worden. Een proactieve, kritische MR paste helaas niet in dat plaatje. Dat er toch veel bereikt is ligt met name aan de samenwerking binnen de MR en met de contacten in de organisatie zelf. Was het creëren en innoveren in de organisatie nauwelijks aan de orde. In het onderwijs des te meer. Op de sector 'Handel' werkten we driftig aan het vorm geven van projectonderwijs. Met name bij internationale handel heb ik een steentje bijgedragen. We schrijven dan 1996. Voortbouwend op inzichten die destijds al aan de Sociale Academie werden opgedaan, maakten we projectonderwijs, waarbij theorie ten dienste van de praktijk stond, waarbij we proces en product evalueerden (en daar cijfers voor gaven) . Waarbij leerlingen in groepjes aan van de praktijk afgeleide taken werkten. Waarbij directeuren werden ingeschakeld bij in en verkoopgesprekken. Waarbij uitgebreide verantwoordinggesprekken met de externe legitimeerder nodig waren om dit 'onderwijs' verkocht te krijgen. Projectonderwijs dat resulteerde in een van de eerste onderwijsgames rondom betalingskenmerken en waarmee we de eerste ROC Innovatieprijs mee wonnen. Moet ik hier gedrevenheid en ambitie nog verder aantonen? We maakten al CGO-onderwijs in het ET-tijdperk. Ging het dan nooit mis?? Jawel hoor. Ik wilde zoals gewoonlijk al weer veel te hard. Lesroosters los laten, werken met schoorsteen-uren, groepen sneller en langzamer laten gaan, Engelstalig onderwijs, etc. etc. Gelukkig dat sommigen dan ook eens op de rem trappen en wijzen op de (on)mogelijkheden. Zo is het ook met mijn huidige werk. Op basis van een goede analyse komen als het ware vanzelf kansen en ideeën boven drijven. Ik heb wel getracht dit proces als zodanig te analyseren, maar dat is geen doen. Laat het maar gebeuren. Teveel navelstaarderij door je zelf of anderen kapselt gedrevenheid en ambitie te veel in. Dan maar soms even met het koppie tegen de muur.



Werkproces 1.2
Activiteiten initiëren zit me in het bloed. Zeker op het gebied van onderwijs. Als beginnend docent economie introduceerde ik het werken in groepjes.(CarmelCollege Deventer VWO 1985) Bij de MEAO stond ik aan de wieg van het zelfstandig werken (2e generatie ET, 1990) en bij de opleiding Internationale Handel was ik schrijver en uitvoerder van projectonderwijs (1996-2000) . Nu in mijn rol als beleidsmedewerker doe ik natuurlijk niet anders. Workshops, diner competent, studiedagen, onderzoeken, acties voor het EK onder 21, experimenten met dpf, de lijst is lang. Beslissen bij dit onderdeel heeft vooral betrekking op het daadwerkelijk initiëren en met anderen een besluit nemen om activiteiten aan te pakken.
Sterke punten bij het begeleiden zijn het enthousiasmeren en het op gang houden van vernieuwingsprocessen. Problemen liggen natuurlijk op het vlak van het werk uit handen geven (wie is de eigenaar??) en bij verschillen van inzicht. De begeleiding van een team richting CGO is daarvan een voorbeeld. Ik had te weinig oog voor de (onder de oppervlakte liggende) bezwaren en angsten van de projectgroep richting daadwerkelijke verandering. Het loslaten van verouderde onderwijsopvattingen en het gebruikt maken van nieuwe digitale technieken bleek een te grote hobbel voor het team en ik had daar te weinig oog voor. Dat is een leermoment.

Daarmee behandel ik meteen de competenties met druk en tegenslag omgaan. Het druk hebben en onder druk presteren meet ik dan aan de CGO conferentie over Schonenvaart die ik in 2006 organiseerde. Schonenvaart is een digitale leeromgeving voor economische en handelsopleidingen die optimaal toepasbaar is op de invulling van CGO (als je dat wil!). Deze conferentie waar 500 personen enthousiast op af kwamen beschouw ik als een bewijs van mijn organisatorisch kunnen. Omgaan met tegenslag is en blijft moeilijk, zeker als je (te) graag wilt. Analyseren ( van tegenargumenten) en afstand nemen is, heb ik geleerd een goede remedie.

Een innovator die op eigen houtje opereert is iemand die enkel zich zelf bevredigd. Die handelt niet commercieel en weet niet wat samenwerken en overleggen is. Bij het EK<>
Hans Steeman

donderdag 6 december 2007

Marketing voor onderwijs???

Op 29 en 30 november vond in Egmond aan Zee de tweedaagse plaats van de BTG Handel. Een bijeenkomst waarin o.a. teammanagers en docenten ideeën en good practices uitwisselen op het gebied van het handelsonderwijs. Dit jaar stond de bijeenkomst in het teken van : ‘je moet het wel verkopen’. Marketing dus. Nu is dat een thema dat we in onderwijsland en zeker bij CGO is wat vaker moeten hanteren. Het lijkt namelijk wel of rondom onderwijs een steeds conservatievere wind gaat waaien. Zonder fundament of argument wordt CGO (en ook de ontwikkelingen in het mbo) op een hoop gegooid met het nieuwe leren of erger, er wordt een karikatuur gemaakt van het onderwijs waarin wordt gesteld dat het alleen maar zou gaan om vraaggestuurd en ongestructureerd werken.
De werkelijkheid is anders. Dat weten de docenten en ontwikkelaars in het onderwijs ook. Alleen dat verkoopt zo slecht!. Laten we ons eens wat meer concentreren op de 4 P’s.
Allereerst ons product: de talloze vormen van good practices, waarin leerlingen heel praktijkgericht leren, waar daadwerkelijk minder uitval is en waar de bedrijven tevreden zijn over de inzet van onze leerlingen in de stage. Maar kijk ook naar de bedrijven en projecten die de leerlingen runnen. Wat worden zij en wij daar enthousiast van. Leerlingen van Zorg runnen na een stage een afdeling van het ziekenhuis. Leerlingen van de grafische werkplaats maken de mooiste folders en horeca runt een restaurant dat al tot de kerst volgeboekt zit (hebben ze daar een ster of zo!)
Met dat product zit het dus aardig goed ( al kan dat altijd nog beter!), maar dat komt toch weinig onder de aandacht. Niet bij de kamercommissie en helaas al helemaal niet bij bijvoorbeeld een krant als het NRC (Next) waar kennelijk alleen aandacht is voor het onderwijs van voor 1960……….

Een volgende keer de volgende P

woensdag 14 november 2007

Centrale examens in het MBO

De vorige week maakte De Volkskrant melding van de wens van PvdA, SP en CDA om centrale examens voor met name Nederlands en MVT (Engels) in het MBO in te voeren. Dit ongetwijfeld omdat gemerkt is dat het niveau van de mbo-leerling op dit vlak (te) laag is. Ook het 'gedoe' rond het KCE en de op grond van ontoereikende examens afgekeurde opleidingen zijn hier debet aan.

Nu ben ik groot voorstander van meer kwaliteit en zal ik zeker beamen dat het niveau ( zowel Nederlands, als MVT, als ook rekenvaardigheid) te wensen over laat, maar het is de vraag om met de roep om centrale examens het onderwijs verbeterd wordt. OK, een gewaardeerd certificaat geeft een leerling in zijn beroep- en schoolloopbaan perspectief, maar het is geen garantie voor goed onderwijs. Het is de vraag of dit soort centrale examens zijn te combineren, met de eisen uit het kwalificatiedossier en de afstemming op de taal en gebruiken in het beroep, zeg maar de beroepscontext. Zeker nu de combinatie met het CEF en het CGO onderwijs nog nauwelijks is uit geëxperimenteerd. Ook aan verschil in leerstijlen, flexibilisering en onderwijs op maat doet deze 'oplossing' geen recht. Ik zie meer heil in schoolexamens op niveau (CEF- standaard) , waar taal en rekenvaardigheid, maar ook algemene competenties ( initiatief nemen, reflecteren en samenwerken) en beroepscompetenties ( van op tijd komen tot leiding geven) integraal aan de orde komen in simulaties en/of echte praktijksituaties. Als deze standaard op dit niveau wordt gehaald, zal dat het noodzakelijke onderwijs in taal, rekenen en algemene en specifieke beroepscompetenties een broodnodige impuls geven.

woensdag 5 september 2007

Streaming Video

Competentiegericht onderwijs eist veel vaker dat we leerlingen beoordelen in complexe beroepssituaties. Dat is vaak in de praktijk. Maar soms ook niet in de praktijk mogelijk. Laat staan dat het in de praktijk ook geoefend kan worden. Dus verzinnen we simulaties waarin we leerlingen beoordelen op competenties en werkprocessen. Een semi-realistische situatie, die vaak goed werkt, maar wel een nadeel heeft. Je moet erbij geweest zijn om te kunnen beoordelen. En dat kost tijd, veel tijd.
Misschien dat ‘streaming video’ hiervoor een oplossing kan bieden. Leuke bijkomstigheid: leerlingen vinden het maken van videofilms waarin ze zelf acteren leuk, kijk maar naar You Tube.

Wat is streaming video?
Een ( gesubsidieerd) project, waarbij digitale camera’s en een server met portal ( zeg maar een beheerde website waarop de filmpjes kunnen worden vertoond aan anderen) beschikbaar worden gesteld om via film competenties, gedrag en leerresultaten op te nemen. Ook goed te gebruiken om bijvoorbeeld leervragen, intenties of presentaties op te nemen en via een (link) digitaal portfolio beschikbaar te stellen.

Wie kan daar gebruik van maken?
Elke docent van de sector economie kan een verzoekje bij mij indienen om deze camera’s voor onderwijsdoelen te gebruiken. Via mij krijg je dan verdere instructies en ken je ermee aan de slag. Doelstelling is om dit jaar minstens 25 filmpjes op te nemen en beschikbaar te stellen.

PS. zo maken we ons onderwijs ook inzichtelijk voor anderen. Dus regisseurs en producers grijp je kans……