dinsdag 8 november 2016

De onderwijsdagen (3)

Hé was ik te negatief over het te weinig aanwezig zijn van het MBO vandaag? Excuus, de laatste workshop maakt veel goed.  Serious soap voor zorg is echt gericht op het MBO, maar wordt ook al in het HBO gebruikt. Een slim in elkaar gestoken film over zorg met daarbij opdrachten, die studenten prikkelen om in de zorg actief te zijn en te leren aan de hand van voorbeelden. En daarbij ook nog eens gratis, kijk maar:  Het is geen echte game maar door de score stimuleert het student wel. Eigenlijk een soort 'Schonenvaart', waarbij in een interactieve leeromgeving (met achtergrondinformatie via bibliotheken) een student leert door te doen in gefigureerde praktijksituatie. Een mooie toepassing, zou die ook op het ROC Nijmegen te gebruiken zijn?

De Onderwijsdagen (2)

Opnieuw aandacht voor de workshop 'Dat kan bij ons niet wel' van Frans Schouwenburg. In zijn boek onvolprezen proza over de mooie ervaringen met onderwijs op maat bij verschillende MBO-instellingen. Lees dat boek.
En verbaas je over de mogelijkheden die er zijn.

Daarna hup, hup naar Jet Bussemaker, die een leuk kadootje voor het HO/WO heeft als het gaat om experimenteren met op maat gericht, open en deelbaar leermateriaal. Jammer dat daar het MBO niet wordt in meegenomen.  Daarbij denk ik dat het niet alleen gaat om het delen van leermateriaal maar juist om het interactief maken en adaptief toe te passen en dat ook te delen.

Nu zit ik dat bij de nieuwe technologieën, waarin Kees Rossenberg laat ziet hoe VR in scheepvaartindustrie kan worden toegepast om mensen tijdens hun werk op het schip op te leiden,
filmpje:


Dé Onderwijsdagen (1)

Ik ben aanwezig als Edublogger (gast) op de onderwijsdagen in het WTC in Rotterdam. Vandaag is het de dag van het MBO en het HO. Dat merken we al gelijk bij de opening waarbij drie winnaars van de SURF-awards in het zonnetje gezet worden. Het verhaal van 'docent-winnaar' Farshida Zafar beklijft het meeste. Zij roept docenten op om te durven falen, alleen zo experimenteer en leer je. Alleen zo breng je verandering. Daarbij natuurlijk de oproep aan bestuurders om 'hun' docenten te stimuleren te falen en aan ICT-ers om ruimte te voor experimenten te maken en niet alles in een dwingend Prince2-jasje te gieten. Een oproep die ook in het MBO niet zou misstaan.
De eerste ronde met workshops sla ik over. Er is weinig specifiek voor/over het MBO (die toch al mager aan bod komt tijdens deze onderwijsdagen  (evaluatie/inspiratie ?)) en ik moet nodig een ronde maken langs de vele standhouders die aanwezig zijn.  Daarbij lijkt de Lego Mindstorms wel erg uitdagend. Natuurlijk wel,  na eerst bij #onderwijsonline op bezoek te zijn geweest om ze op het spoor van Moovly te zetten. Nu naar de tweede ronde.....

vrijdag 4 november 2016

Bloggen voor De OWD

Na het weekend mag ik weer even aan het werk! Eerst ben ik deelnemer en 'spreker' op de ICT-praktijkdag ; een schitterend initiatief waar zo'n 700 deelnemende (meest) docenten in meer dan 70 workshops inspiratie op kunnen doen voor hun lespraktijk. Ik verzorg de workshop Moovly, die al geruime tijd vol in de belangstelling staat.
En dan dinsdag vol aan de slag als (gast) blogger bij Dé onderwijsdagen.  Ik heb net het programma bekeken en er zijn interessante en veel belovende sessies, al valt het aanbod vanuit het MBO wat tegen. Ik laat mij eens lekker leiden door mijn gevoel en zal een aantal sessies binnenlopen en berichten wat daar volgens mij van belang is voor de onderwijsvloer van het MBO. Lees dus mijn blog en mijn tweets




zaterdag 15 oktober 2016

Het zwarte gat

Op 1 oktober ben ik gestopt met werken bij het ROC Nijmegen. Het was een mooi afscheid, zonder toespraken maar met een leuk filmpje van collega's. Als laatste heb ik nog de Sambo-ICT conferentie meegemaakt waarbij ROC Nijmegen gastheer was. Erno Mijland als keynote had aandacht voor het écht moeten werken van ICT bij het onderwijs. Zeker als je docenten zover wil krijgen dat ze het gaan gebruiken als onderdeel en toegevoegde waarde in en bij het leerproces.  Na het weekend zou ongetwijfeld het zwarte gat komen...., Nou niet dus.

De eerste aandacht ging al op aan het mantelzorgen. Daarnaast waren er natuurlijk de uitgestelde klusjes en er is altijd wel iemand in huis die oo nog een lijstje klaar heeft liggen. Dus ik verveel me niet. Allerminst. En er dienen zich alweer nieuwe projecten aan. Zo ben ik voorzitter geworden van de commissie Duurzaamheid van ons project CPO De Getijden en dus doende met de aanschaf van luchtwarmtepompen en het starten van een postcoderoosproject voor zonne-energie. 
Maar ook het onderwijs wordt niet vergeten. Op 7 november, voorafgaand aan ons Edu-bloggersdiner, geef ik op de ICT-praktijkdag in Eindhoven een cursus Moovly van 2,5 uur, waarbij we ons echt gaan toeleggen op de productie van een kennisclip die toepasbaar is in het onderwijs.
En als klap op de vuurpijl ben ik uitverkozen om op de Onderwijsdagen ( 8 november voor MBO) te komen bloggen. Reden genoeg dus om mijn blog-werk maar weer eens op te pakken. Ennnne stil zitten kan ik toch niet (hoewel nu even, vanwege een overstekende boom tijdens het ATB-en, wel!)

maandag 28 maart 2016

Dit wordt mijn laatste CvI conferentie !

Op 6 en 7 April vindt in Groningen de CvI - conferentie 
Nait Soez'n, moar Broez'n plaats. Dat wordt mijn laatste!. In het kader van 'niet omdat het moet maar om dat het kan', stop ik per 1 oktober met mijn werkzaamheden in loondienst bij het ROC Nijmegen. Ik ga (hopelijk) genieten van wat meer vrije tijd. 

Ik weet nog goed dat ik de eerste keer dé conferentie bezocht. het wat denk ik ongeveer in 2000. Ik mocht alleen 's avonds in Veldhoven langs komen om een demonstratie in een soort 'Idols voor ICT' te geven over het programma 'Vents'. Vents was een combinatie van een digitaal project/game/leer-situatie waarin MBO-studenten via de PC (koptelefoontjes op) leerden exportdocumenten in te vullen. Dit programma van het ROC-Nijmegen was door Edu'actief Goeroe Rob van der Ploeg op de markt gebracht en ik mocht dat voor een volle zaal demonstreren. Mijn eerste presentatie en daarmee mijn eerste schreden op het pad van 'onderwijs en ICT'. Velen stappen zouden nog volgen. Zeker geïnspireerd en gesteund door de nodige CvI-conferenties. 

Na Vents kwam 'Schonenvaart', een digitale leer- en werkomgeving voor studenten economie die zijn tijd en daarmee de docenten die er mee aan de slag gingen iets te ver vooruit was. Het bracht mij het inzicht dat voor ICT-toepassingen er in het onderwijs nog een lange weg te gaan was, zowel voor ontwikkelaars als voor minder vaardige (en -didactisch- kundige) gebruikers. 

Daarna was ik als MBO-ambassadeur van Kennisnet het natuurlijk aan mijn stand verplicht om iedere keer een workshop te geven als dé Conferentie lang kwam.


  • Pelgrimage: een Europees project waarbij door uitwisseling van didactische tools en een framework daarbij kennis gedeeld werd.
  • Prezi: Samen met Hedwyg van Groenendaal liet ik zien hoe je deze presentatietool in het onderwijs kon inzetten
  • De kennisclips: Ik deelde de ervaringen in het maken van weblectures . Olaf Lawerman van Company webcast en ik hielden een sessie over een aanpak voor het onderwijs
En nu in Groningen wil ik graag demonstreren hoe een ROC (soms tegen de verdrukking van beslissingen van bestuurders in) de aanschaf van een ELO gebruikt om onderwijsvernieuwing met ICT een stimulans te geven. 

De conferenties hebben me altijd veel gebracht. Vernieuwende presentaties, inzichten, leuke gesprekken, ontdekken waar anderen mee worstelen, plezierige collega's en een goede organisatie. 
Ga ik het onderwijs missen? Best wel. Daarom blijf ik als eenpitter Hanzie54 nog wel even actief met workshops Prezi, Moovly (animatiefilmpjes), de inzet van kennisclips in het onderwijs en 'digitale didactiek'.  Jullie weten me vast te vinden.

Maar nu Nait Soez'n, moar Broez'n en aan de slag als EDU-blogger op mijn laatste CvI conferentie!

Hans Steeman
(hanzie54@gmail.com)

woensdag 20 januari 2016

Is projectonderwijs het MBO-onderwijs van de toekomst ?

Vroeguhhhh
Toen alles nog beter was….duh !  Werkte ik als docent Internationale Handel bij de commerciële opleidingen. Daar waren we met een enthousiaste groep docenten onderwijs aan het ontwikkelen. Het was nog in de tijd van de invoering van het competentiegerichte onderwijs. Voor ons gaf dat een mogelijkheid om de inhoud van de opleiding, de begeleiding en de beoordeling van de student opnieuw vorm te geven. Dat konden we mooi koppelen aan het (ons) beeld van het beroep.

21ste eeuw.
Ook in het hedendaagse beroepsonderwijs is de link naar de zich snel veranderende beroepssituatie nog steeds actueel. Met name bij commerciële beroepen is het lastig om al in het eerste leerjaar een geschikte stageplaats te vinden. Waarom de beroepspraktijk dus niet op een andere manier in het onderwijs integreren? En natuurlijk gelijk gebruik te maken van slimme ICT-tools om dat onderwijs mede vorm te geven.

Wat waren de kenmerken van het projectonderwijs destijds?
Het project bestond uit een ‘beroepssituatie’ ; een bedrijf of een onderzoek naar een bedrijf en werd gekoppeld aan een aantal vakken. De inhoud van de vakken was weer afgeleid van het kwalificatiedossier, of althans de daarin opgenomen werkprocessen.  Meestal leidde dat tot een soort case die een week of 10 duurde, waaraan studenten in groepen van 3 á 4 gedurende 4 tot 8 uur in de week aan werkten. Naast beroepsmatige vakken, waren ook vakken als Nederlands, Burgerschap en andere algemene vakken in het project geïntegreerd. Het project bestond uit een aantal onderdelen.

  • Groepsproducten ( met beoordeling)
  • Individuele producten
  • Groepsprocesbeoordeling
  • Individuele proces beoordeling.


Het model was natuurlijk gebaseerd op en geïnspireerd door het 4c-id model of het leerlijnen model van de Bie, maar wel met een eigen invulling.  
De begeleiding en beoordeling was er op gericht om studenten zich te laten ontwikkelen richting beginnend beroepsbeoefenaar. Maar ook van gestuurd begeleid naar zelfstandig en zelfverantwoordelijk werkend.

Enkele voorbeelden uit die praktijk.
  • In het project Graaf Pieter (marketing rondom een biermerk) leerden studenten hoe je marketingstijl moest aansluiten op de inhoud en beleving van het product.  De daadwerkelijke opdracht luidde: ontwerp een logo voor een nieuw biertje en maak in een verantwoording duidelijk hoe dit logo aansluit bij het product en de doelgroep. Gebruik bij deze uitleg het begrip selectieve perceptie. Het resultaat was uiteindelijk een hoeveelheid aan viltjes en flesjes met logo. In de verantwoording met ook het Nederlands beoordeeld en werd gekeken hoe het logo aansluit bij markt en doelgroep.
  • De procesbeoordeling.: De eerste procesbeoordeling ging vooral op studiehouding: de aanwezigheid, het bij zich hebben van materialen, het actief participeren in de groep. Als de student in de gaten heeft dat hij (ook) daarop wordt afgerekend, is de houding in het tweede project compleet anders. Vervolgens kun je langzaam overgaan op het elkaar beoordelen op de inzet. In project 3 loopt geen groepslid er meer de kantjes van af, zonder door mede groepsgenoten daarop te worden aangesproken. In het laatste jaar werken studenten als HBO-er vrijwel zelfstandig aan hun exportmarktstappen plan.

  • Open deuren Meerdere docenten waren projectbegeleiders. Dat betekende dat je ook buiten je vakgebied om studenten begeleidde. Dat gaf niets de deuren van de lokalen stonden open. Niemand vond het vreemd dat de docent Nederlands aan mij kwam vragen hoe prijselasticiteit werkte. Net zomin als het mij kwalijk werd genomen om het briefmodel bij Nederlands op te vragen.

Enkele aanbevelingen:
·         Zorg voor voldoende afwisselende opdrachten. Geen vraag en (opzoek) antwoord spel, maar authentieke opdrachten. Kies ook voor verschillende vormen, maar houd wel rekening met niveau en studiejaar van de student.
·         Maak samen met collega-docenten het project. Zorg voor voldoende sturing, waar nodig. Evalueer het project na afloop, ook met studenten, en voer gelijk verbeteringen door.
·         Kijk uit voor te veel protocol en verantwoording. Intersubjectieve beoordeling is beter dan enorm lange afvinklijsten.
·         Spoor studenten aan het project serieus te nemen. Het is niet zomaar een les/tijd-vulling, het is eigenlijk belangrijker, dan de theorie-lessen.

Tot slot
Eigenlijk zijn dit gewoon wat overwegingen op basis van een gesprek met een voormalig mede (project) docent. Het zou mooi zijn als we als ROC weer meer initiatieven in deze richting zouden ontwikkelen. Misschien gebeurt dit al…….
Ervaringen? Initiatieven? Commentaar?  Welkom !


Hans Steeman